4 Şubat 2015 Çarşamba

LANNISTER’LAR HER ZAMAN BORCUNU ÖDER Mİ?


George R.R. Martin ’in ortalığı birbirine katan kitabı ve sonrasında çekilen, tüm dünyada büyük fenomen olan dizisi Game Of Thrones yani Taht Oyunları şimdiden hem satış hem izlenme rakamlarında rekor üstüne rekor kırıyor. Gerçekte var olmayan, tamamıyla hayal ürünü olan bu fantazi dünyasının devler, ejderhalar gibi açıklanması gerekmeyen pek çok ögesinin yanında bu dünyadan gerçekler ve kuramlarla açıklanabilen kısımları da var; mesela ekonomisi.. (GQ - Aralık 2014)

Adı üstünde; Taht Savaşları. Bitmeyen bir taht mücadelesini ve iktidar savaşını anlatıyor kitap serisi ve devamında gelen dizi. Kurgu bir dünyada sürekli olarak muktedir olmaya çalışan aileler ve mücadeleleri aslında şu an yaşadığımız dünyaya göndermelerle, özellikle politik olarak içinde bulunduğumuz dönemle ciddi benzetmelerle anıldı hep. Gayet doğal olarak bu kadar iktidar mücadelesi ve savaşın olduğu bir dünya her ne kadar kurgu olsa da ekonomisi; üzerine araştırmalar ve tezler yazılabilecek kadar gerçek!



Bu araştırmalardan en takdire şayanı Auburn Üniversitesi’nden Matt McCaffrey’e ait. McCaffrey Game of Thrones evrenindeki ülkeleri teker teker inceleyerek ekonomik analizlerini yapıyor. Son derece ilginç sonuçlar var tezinde. McCaffrey’e göre serinin yazarı George Martin bu hayal dünyasını çok sıkı tarih çalışarak gerçek dünyaya, ciddi bir tarih altyapısına dayandırmış. Bu nedenle de tüm olaylar son derece gerçek ve ayağı yere basan ekonomik tezlerle açıklanabiliyor. Örneğin Game of Thrones dünyasındaki devletlerin üç gelir kaynağı var: Borç (yani kredi almak), vergi gelirleri ve para basmak. Tüm taht mücadelesi boyunca ailelerin (yani devletlerin) bu üç finansal seçeneği konjonktürel olarak farklı farklı kullanmasını ve sonuçlarını izliyoruz. Örneğin ilk yöntem; yani başka devletlerden alınan borç, şimdiki tabirle kredi. Tüm ailelerin yani feodal devletlerin birer sloganı var. Lannister’larınki “Lannisterlar her zaman borçlarını öder!” Borç bu kadar önemli, kredi alan ve veren devlet arasındaki ilişki doğru yürümezse çoğunlukla kanlı savaşlarla ve işgallerle sonuçlanıyor. O zamandan bu zamana değişen bir şey yok yani. 

Borç meselesi öyle önemli ki, bu konu karşımıza merkez bankalarını hatta ilerleyen zamanlarda Braavos Bankası’nı çıkartıyor ki bu da iddialara göre modern dünyadaki IMF ve Dünya Bankası’nı temsil ediyor. İkinci finansal politika vergi düzenlemeleri. Tüm eserde halkların vergilerden ne kadar mustarip olduğunu, fakirlikle nasıl mücadele etmeye çalıştıklarını ve bunun nasıl taht kavgasına dönüştüğünü görüyoruz zaten. Ayrıca dikkatli gözler özellikle zenginlere uygulanan ayrı vergilerden defalarca bahsedildiğini görecektir ki bu da günümüzün lüks tüketim vergisidir. G.O.T. dünyasındaki üçüncü ekonomik yöntem para basmak. Enflasyona neden olduğu için ve iktidarları sürekli geçici olarak kurtarıp halkı reel anlamda fakirleştirdiği için en az istenilen ama en çok başvurulan yöntem. Yine değişen hiçbir şey yok!

Emtialara dayanan zenginliği ile günümüz ekonomisindeki körfez ülkelerini ve belki de Rusya’yı Westeros temsil ediyor olabilir mi? İhtiyacı olan herkesin son çare olarak istemeye istemeye gidip borç aldığı fakat devamında borç veren olmanın lüksüyle ülkelerin politikasında belirleyici olan Braavos Bankası tanıdık mı mesela? Cercei Lannister ‘ın artık borç alamayız, kendi merkez bankamızı kuralım demesi ama Braavos Bankası’na yani küresel sermayeye kafa tutan kimsenin iktidarda kalamaması? Tahtın hep bir adım gerisinde olmasına rağmen esas yönetici olan Tywin Lannister’ın tahtın finansörü olması? Onlarca örnek sayılabilir ama sonuç gayet net; bu sanal dünyada bile güç mücadelesinin en büyük dayanağı her zaman ekonomi! Şu üç günlük Game of Thrones aleminde iktidarı ejderhalar ya da devler almadığı, insanlar işbaşında olduğu sürece de para her zaman esas mesele olacak gibi görünüyor. Yani görüyoruz ki maalesef hayal dünyasında bile; tahtın olduğu her yerde, mesele her zaman tamamen duygusal!

TAHTIN MALİYETİ


Game of Thrones’un bir bölümü ortalama 6 milyon dolara mal oluyor. Dizinin sadece ilk sezonu Amerika’da 350,000 adet satarken internetten yasal olmayan şekillerde 4.3 milyon kez indirilmiş! Üçüncü sezonun toplam izleyici rakamı 14.2 milyonken dizi ağırlıklı çekim bölgesi olan İrlanda’ya da ciddi bir turizm getirisi sağlamış. O kadar ki Kuzey İrlanda yatırım ajansı ve Turizm ofisi diziye çekimleri aynı bölgede sürdürmeleri için 15.3 milyon dolarlık destekte bulunmuş.

KIŞ GELİYOR!

Dizi kendi ekonomisini de çoktan oluşturmuş durumda. DVD, lisanslı ürünler, kitaplar derken yaşayan bir ekonomi oluşmuş durumda. Dizinin gösterildiği kanalın sahibi olan Time Warner grubu 2014’ün ilk çeyreğinde 1.3 milyar dolar kar açıkladı. Rakam bir önceki senenin aynı dönemine göre %9 yükseliş göstermiş. Bununla birlikte tüm dünya yeni bölümleri izlemek için kışın gelmesini bekliyor. 

0 yorum:

Yorum Gönder